1. Biến tần là gì?
- Biến tần là thiết bị dung để chuyển
đổi điện áp hoặc dòng điện xoay chiều ở đầu vào từ một tần số này thành điện áp
hoặc dòng điện có một tần số khác ở đầu ra.
- Bộ biến tần thường được sử dụng để
điều khiển vận tốc động cơ xoay chiều theo phương pháp điều khiển tần số, theo
đó tần số của lưới nguồn sẽ thay đổi thành tần số biến thiên.
2.
Nguyên lý hoạt động của biến tần:
Đầu tiên, nguồn điện xoay chiều 1 pha
hay 3 pha được chỉnh lưu và lọc thành nguồn 1 chiều bằng phẳng. Công đoạn này
được thực hiện bởi bộ chỉnh lưu cầu diode và tụ điện. Nhờ vậy, hệ số công suất
cosphi của hệ biến tần đều có giá trị không phụ thuộc vào tải và có giá trị ít
nhất 0.96. Điện áp một chiều này được biến đổi (nghịch lưu) thành điện áp xoay
chiều 3 pha đối xứng. Công đoạn này hiện nay được thực hiện thông qua hệ IGBT
(transistor lưỡng cực có cổng cách ly) bằng phương pháp điều chế độ rộng xung
(PWM). Nhờ tiến bộ của công nghệ vi xử lý và công nghệ bán dẫn lực hiện nay,
tần số chuyển mạch xung có thể lên tới dải tần số siêu âm nhằm giảm tiếng ồn
cho động cơ và giảm tổn thất trên lõi sắt động cơ.
Hệ thống điện áp xoay chiều 3 pha ở đầu
ra có thể thay đổi giá trị biên độ và tần số vô cấp tuỳ theo bộ điều khiển.
Theo lý thuyết, giữa tần số và điện áp có một quy luật nhất định tuỳ theo chế
độ điều khiển. Đối với tải có mô men không đổi, tỉ số điện áp - tần số là không
đổi. Tuy vậy với tải bơm và quạt, quy luật này lại là hàm bậc 4. Điện áp là hàm
bậc 4 của tần số. Điều này tạo ra đặc tính mô men là hàm bậc hai của tốc độ phù
hợp với yêu cầu của tải bơm/quạt do bản thân mô men cũng lại là hàm bậc hai của
điện áp.
Hiệu suất chuyển đổi nguồn của các bộ
biến tần rất cao vì sử dụng các bộ linh kiện bán dẫn công suất được chế tạo
theo công nghệ hiện đại. Nhờ vậy, năng lượng tiêu thụ xấp xỉ bằng năng lượng
yêu cầu bởi hệ thống.
Ngoài ra, biến tần ngày nay đã tích hợp
rất nhiều kiểu điều khiển khác nhau phù hợp hầu hết các loại phụ tải khác nhau.
Ngày nay biến tần có tích hợp cả bộ PID và thích hợp với nhiều chuẩn truyền
thông khác nhau, rất phù hợp cho việc điều khiển và giám sát trong hệ thống
SCADA.